Baza wiedzy

Aby uwolnić się ww. odpowiedzialności członek zarządu może przykładowo wykazać, że we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy.

Innym rozwiązaniem nad którym czasem warto się zastanowić jest podjęcie próby podważenia, że w okolicznościach danej sprawy w rzeczywistości doszło do bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce. Wszak tylko w sytuacji, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna możliwe jest przerzucenie odpowiedzialności na członków zarządu.

Przy czym bezskuteczność egzekucji na gruncie art. 299 § 1 Ksh ma swoje autonomiczne znaczenie. Stan bezskuteczności egzekucji może wynikać np. z postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu bezskuteczności egzekucji, postanowienia Sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika z tego powodu, że majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów (art. 13 ust. 1 Prawa upadłościowego) czy z sprawozdania finansowego spółki, wskazującego na to, że majątek spółki nie wystarcza na pokrycie wierzytelności przysługującej osobie dochodzącej roszczenia od członków zarządu.

W większości jednak przypadków wierzyciel chcący dochodzić zapłaty od członka zarządu sp. z o.o. w celu wykazania wystąpienia przesłanki bezskuteczności egzekucji przedkłada postanowienie komornika o umorzeniu egzekucji przeciwko spółce. Powszechnie przyjmuje się, że jest to dokument w wystarczającym stopniu dowodzący bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce.

Czy, aby w każdym przypadku tak jest? Przykładowo można zadać pytanie co w sytuacji, gdy pomiędzy wydaniem postanowienia komornika o umorzeniu egzekucji względem spółki a wytoczeniem powództwa przeciwko członkom jej zarządu upływa dłuższy czas? Na przykład 2 – 3 lata. Innymi słowy czy postanowienie komornika o umorzeniu egzekucji przeciwko spółce - traktowane jako dowód bezskuteczności egzekucji w rozumieniu art. 299 § 1 Ksh – ma jakąś swoją „ważność”?

W sensie ścisłym takie postanowienie komornika oczywiście nie ma okresu ważności. Niemniej w sensie szerszym nie ulega wątpliwości, że długi upływ czasu pomiędzy wydaniem przez komornika postanowienia o umorzeniu egzekucji, a sprawą sądową przeciwko członkom zarządu może wiązać się ze zmianą sytuacji tejże spółki. Może być bowiem tak, że sytuacja takiej spółki istotnie się poprawi.

Tymczasem - jak wskazuje Sąd Najwyższy - stan bezskuteczności egzekucji powinien być oceniany aktualnie. Decydujące znaczenie dla oceny zasadności powództwa z art. 299 Ksh ma bowiem stan majątkowy spółki - dłużnika istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 Kpc) (tak SN w wyroku z  dnia 30 maja 2008 r. sygn. akt III CSK 12/08).

Tym samym co do zasady powód powinien wykazać, że bezskuteczność egzekucji wobec spółki z o.o. można stwierdzić na dzień zamknięcia rozprawy. A zatem taka bezskuteczność egzekucji powinna istnieć również na dzień wniesienia pozwu.

Można sobie zatem wyobrazić sytuację, gdy pozwany członek zarządu dąży do wykazania, że pomiędzy wydaniem przez komornika postanowienia o umorzeniu egzekucji przeciwko spółce, a wystąpieniem z pozwem przeciwko członkom zarządu doszło zmiany sytuacji finansowej spółki i w konsekwencji dowód w postaci postanowienia komornika utracił swój walor dowodu na potwierdzenie bezskuteczności egzekucji w rozumieniu art. 299 § 1 Ksh.

Oczywiście obalenie opisanej powyżej przesłanki bezskuteczności egzekucji nie jest łatwe. Niemniej w sytuacji, gdy jako członek zarządu jest się pozwanym na podstawie art. 299 § 1 Ksh warto rozważyć każdą możliwość obrony swoich interesów.